Η κολπίτιδα είναι μια φλεγμονή ή λοίμωξη στον κόλπο, που προκαλείται συνήθως από αλλαγές στη φυσιολογική μικροβιακή ισορροπία της περιοχής.
Μπορεί να οφείλεται σε βακτήρια, μύκητες ή παράσιτα, ενώ μερικές φορές σχετίζεται και με ορμονικές μεταβολές, όπως αυτές που συμβαίνουν κατά την εμμηνόπαυση ή την εγκυμοσύνη.
Η εκδήλωσή της ποικίλει από γυναίκα σε γυναίκα, όμως τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα περιλαμβάνουν κνησμό, ασυνήθιστες εκκρίσεις, ερεθισμό και, σε ορισμένες περιπτώσεις, δυσφορία κατά τη σεξουαλική επαφή ή την ούρηση.
Δεν είναι σπάνιο μια γυναίκα να νιώσει αμηχανία ή να περιορίσει δραστηριότητες στην καθημερινότητά της λόγω της ενόχλησης που προκαλεί.
Η κολπίτιδα είναι μία από τις πιο συχνές αιτίες επίσκεψης σε γυναικολόγο.
Η θεραπεία είναι συνήθως απλή, γρήγορη και αποτελεσματική — αρκεί να αντιμετωπιστεί σωστά από την αρχή.
Ποια είναι τα πιο συχνά αίτια της κολπίτιδας;
Η κολπίτιδα μπορεί να προκληθεί από διάφορους παράγοντες — είτε παθογόνους μικροοργανισμούς είτε εξωτερικές επιδράσεις που διαταράσσουν το φυσικό περιβάλλον του κόλπου.
1. Μυκητιασική κολπίτιδα
Ένας από τους πιο συχνούς τύπους είναι η μυκητιασική κολπίτιδα, η οποία προκαλείται από την υπερανάπτυξη του μύκητα Candida albicans.
Παρόλο που ο συγκεκριμένος μικροοργανισμός υπάρχει φυσιολογικά στον κόλπο, σε περιόδους μειωμένης άμυνας ή ορμονικών διακυμάνσεων μπορεί να πολλαπλασιαστεί υπερβολικά, προκαλώντας συμπτώματα όπως έντονο κνησμό, ερεθισμό και λευκές εκκρίσεις.
2. Βακτηριακή κολπίτιδα
Η διαταραχή της ισορροπίας μεταξύ των «καλών» και των «κακών» βακτηρίων στον κόλπο μπορεί να οδηγήσει σε βακτηριακή κολπίτιδα.
Συνήθως συνοδεύεται από αυξημένες γκριζωπές εκκρίσεις με χαρακτηριστική οσμή και ήπια δυσφορία.
3. Τριχομονάδες
Η μόλυνση από το πρωτόζωο Trichomonas vaginalis μεταδίδεται κυρίως μέσω σεξουαλικής επαφής και ενδέχεται να προκαλέσει αφρώδεις, κιτρινωπές ή πρασινωπές εκκρίσεις, καθώς και έντονο ερεθισμό ή τσούξιμο.
4. Εξωτερικοί και ορμονικοί παράγοντες
Η χρήση αντιβιοτικών, οι συχνές κολπικές πλύσεις, τα συνθετικά εσώρουχα ή η παρατεταμένη υγρασία στην περιοχή μπορούν να διαταράξουν το μικροβίωμα του κόλπου.
Επίσης, ορμονικές αλλαγές κατά την εμμηνόπαυση ή την εγκυμοσύνη είναι συχνές αιτίες ευπάθειας σε κολπικές λοιμώξεις.
Η εκτίμηση του προβλήματος γίνεται μέσω ενός απλού Γυναικολογικού Ελέγχου που περιλαμβάνει εξέταση, λήψη κολπικού επιχρίσματος και, εφόσον χρειαστεί, επιπλέον εργαστηριακούς ελέγχους.
Ποια είναι τα πιο κοινά συμπτώματα;
Η κολπίτιδα συνήθως δεν περνά απαρατήρητη, καθώς προκαλεί ενόχληση που επηρεάζει την καθημερινότητα.
Τα συμπτώματα μπορεί να διαφέρουν ανάλογα με την αιτία, ωστόσο υπάρχουν κάποια σημάδια που εμφανίζονται πιο συχνά.
- Κνησμός ή αίσθημα καψίματος στην περιοχή του κόλπου ή του αιδοίου, που επιμένει και εντείνεται ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια της ημέρας ή της επαφής.
- Αλλαγές στις κολπικές εκκρίσεις, τόσο στην υφή όσο και στην ποσότητα ή το χρώμα (λευκές, κιτρινωπές, γκρι ή αφρώδεις).
- Δυσάρεστη οσμή, η οποία μπορεί να γίνει πιο έντονη μετά την επαφή ή κατά τη διάρκεια της περιόδου.
- Ερυθρότητα και ευαισθησία στην εξωτερική περιοχή του κόλπου, καθώς και ελαφρύ οίδημα ή αίσθηση πίεσης.
Πότε πρέπει να απευθυνθείς άμεσα στον γυναικολόγο;
Εάν τα συμπτώματα επιμένουν για πάνω από λίγες ημέρες, επιδεινώνονται ή συνοδεύονται από πυρετό ή πόνο χαμηλά στην κοιλιά, η ιατρική αξιολόγηση είναι απαραίτητη.
Η Διερεύνηση Κολπίτιδας βοηθά στον εντοπισμό της αιτίας και στη χορήγηση της κατάλληλης θεραπείας, ώστε να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα με ακρίβεια και ασφάλεια.
Πώς γίνεται η διάγνωση;
Η σωστή διάγνωση της κολπίτιδας είναι απαραίτητη για να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά, καθώς κάθε μορφή απαιτεί διαφορετική προσέγγιση.
Η διαδικασία περιλαμβάνει συνδυασμό από απλά βήματα, που επιτρέπουν στον γιατρό να εντοπίσει την αιτία των συμπτωμάτων.
Η λήψη αναλυτικού ιστορικού είναι το πρώτο βήμα: ο/η γυναικολόγος ρωτά για τη διάρκεια και τη φύση των ενοχλήσεων, για τυχόν πρόσφατη λήψη αντιβιοτικών, αλλαγές στην καθημερινότητα ή τη σεξουαλική δραστηριότητα.
Ακολουθεί κλινική εξέταση, κατά την οποία αξιολογείται η περιοχή του αιδοίου και του κόλπου για ερυθρότητα, εκκρίσεις ή άλλες ενδείξεις φλεγμονής.
Στη συνέχεια, πραγματοποιούνται ειδικές εξετάσεις.
Με ένα απλό δείγμα από τον κόλπο μπορεί να γίνει:
- Μέτρηση του κολπικού pH, που βοηθά στη διάκριση μεταξύ βακτηριακής και μυκητιασικής λοίμωξης.
- Μικροσκοπική παρατήρηση του δείγματος, για την ανίχνευση μικροοργανισμών ή άτυπων κυττάρων.
- Καλλιέργεια, όταν χρειάζεται ακριβής ταυτοποίηση του μικροβίου και του κατάλληλου αντιμικροβιακού.
Η Γυναικολογική Ενδοκρινολογία παίζει ρόλο όταν η αιτία σχετίζεται με ορμονικές διακυμάνσεις, όπως σε περιόδους εμμηνόπαυσης ή λήψης ορμονικών φαρμάκων.
Η έγκαιρη και σωστή διάγνωση βοηθά να αποφευχθεί η επανεμφάνιση των συμπτωμάτων και να βελτιωθεί σημαντικά η ποιότητα ζωής της γυναίκας.
Πώς αντιμετωπίζεται η κολπίτιδα;
Η θεραπεία της κολπίτιδας εξαρτάται άμεσα από το τι την προκαλεί.
Για τον λόγο αυτό, η ακριβής διάγνωση είναι καθοριστική πριν ξεκινήσει οποιαδήποτε μορφή αγωγής.
Η αυτοθεραπεία με προϊόντα από το φαρμακείο, χωρίς ιατρική καθοδήγηση, μπορεί να καλύψει προσωρινά τα συμπτώματα αλλά να μην αντιμετωπίσει τη ρίζα του προβλήματος.
1. Μυκητιασική κολπίτιδα
Συνήθως αντιμετωπίζεται με αντιμυκητιασικά φάρμακα, που μπορεί να χορηγηθούν είτε τοπικά (υπόθετα, κρέμες), είτε από το στόμα, ανάλογα με τη βαρύτητα και τη συχνότητα των υποτροπών.
2. Βακτηριακή κολπίτιδα
Απαιτεί αντιβιοτική αγωγή, συχνά σε μορφή κολπικής γέλης ή χαπιών.
Η επιλογή του φαρμάκου γίνεται με βάση το μικρόβιο που εντοπίζεται στη μικροβιολογική εξέταση.
3. Τριχομονάδες
Πρόκειται για σεξουαλικώς μεταδιδόμενο μικροοργανισμό, ο οποίος απαιτεί ειδική φαρμακευτική αγωγή και για τον/την σύντροφο.
Σε ορμονικά ευαίσθητες φάσεις της ζωής (π.χ. εμμηνόπαυση), μπορεί να χρειαστεί η συμβολή της Γυναικολογικής Ενδοκρινολογίας ώστε να ρυθμιστεί η ορμονική ισορροπία και να μειωθούν οι υποτροπές.
Η επιλογή τοπικής ή συστηματικής θεραπείας καθορίζεται από παράγοντες όπως η ένταση των συμπτωμάτων, το ιστορικό του ατόμου και η συχνότητα εμφάνισης του προβλήματος.
Είναι σημαντικό η γυναίκα να αποφεύγει τις κολπικές πλύσεις και τη χρήση ακατάλληλων προϊόντων υγιεινής που μπορεί να διαταράξουν τη φυσιολογική χλωρίδα και να αυξήσουν τον κίνδυνο υποτροπής.
Πρόληψη και προειδοποιητικά σημάδια
Η πρόληψη της κολπίτιδας βασίζεται κυρίως στη φροντίδα της φυσικής ισορροπίας του κόλπου.
Το κλειδί είναι να ενισχύσουμε την άμυνά του, αντί να προσπαθούμε να διορθώσουμε κάτι αφού εμφανιστεί πρόβλημα.
Ένα από τα πιο ουσιαστικά μέσα πρόληψης είναι η στήριξη της φυσιολογικής μικροχλωρίδας.
Ο κόλπος διατηρείται υγιής χάρη στην παρουσία “καλών” βακτηρίων, κυρίως γαλακτοβάκιλλων.
Τα προβιοτικά – είτε μέσω διατροφής είτε με στοχευμένα σκευάσματα – συμβάλλουν σημαντικά στη σταθερότητα αυτής της ισορροπίας.
Παράλληλα, ορισμένες συνήθειες παίζουν ρόλο στην ενίσχυση της φυσικής άμυνας του κόλπου: η επιλογή βαμβακερών εσωρούχων, η αποφυγή συνθετικών υλικών και ισχυρών καθαριστικών, η σωστή υγιεινή μετά την τουαλέτα και οι ασφαλείς πρακτικές στις σεξουαλικές επαφές.
Η σεξουαλική υγεία συνδέεται άμεσα με την εμφάνιση ή την πρόληψη κολπίτιδας.
Συχνές αλλαγές συντρόφων, μη χρήση προφυλακτικού ή χρήση λιπαντικών με ερεθιστικά συστατικά μπορεί να διαταράξουν το περιβάλλον του κόλπου και να ανοίξουν τον δρόμο για φλεγμονές.
Ωστόσο, υπάρχουν και περιπτώσεις όπου η κολπίτιδα δεν είναι απλώς μια μεμονωμένη ενόχληση.
Οι υποτροπιάζουσες λοιμώξεις μπορεί να υποδηλώνουν ότι υπάρχει κάποιο άλλο υπόστρωμα – όπως ορμονική ανισορροπία ή χρόνιο γυναικολογικό ζήτημα.
Σε τέτοιες περιπτώσεις, ο προληπτικός και στοχευμένος Γυναικολογικός Έλεγχος είναι σημαντικός και μπορεί να περιλαμβάνει ειδικές εξετάσεις ή παραπομπή σε πιο εξειδικευμένο τμήμα, όπως η Γυναικολογία ή η Διερεύνηση Κολπίτιδας.
Αν τα επεισόδια επαναλαμβάνονται, αν συνοδεύονται από ασυνήθιστα συμπτώματα ή αν δεν ανταποκρίνονται στη θεραπεία, είναι σημαντικό να αναζητηθεί η πραγματική αιτία — και όχι απλώς να αντιμετωπιστούν τα εξωτερικά συμπτώματα.
Η κολπίτιδα συχνά σχετίζεται με την ευαίσθητη ισορροπία του κόλπου, που μπορεί εύκολα να διαταραχθεί.
Η πρόληψη βασίζεται σε μικρές καθημερινές συνήθειες – από τη σωστή υγιεινή και τα φυσικά υφάσματα, μέχρι τη στήριξη της μικροχλωρίδας με προβιοτικά.
Αν όμως τα επεισόδια επαναλαμβάνονται ή δεν υποχωρούν, ίσως χρειάζεται μια πιο βαθιά ματιά μέσω εξειδικευμένου γυναικολογικού ελέγχου ή διερεύνησης κολπίτιδας.
Το σώμα σου σού δίνει σημάδια – άκουσέ το.
Συχνές Ερωτήσεις
1. Πώς θα καταλάβω αν έχω κολπίτιδα;
Συνήθως εμφανίζονται συμπτώματα όπως φαγούρα, αίσθημα καύσου, δυσάρεστη οσμή ή ασυνήθιστες εκκρίσεις. Αν παρατηρήσεις κάτι διαφορετικό από το φυσιολογικό, είναι καλό να μιλήσεις με τον γυναικολόγο σου.
2. Είναι μεταδοτική η κολπίτιδα;
Ορισμένα είδη, όπως εκείνη από τριχομονάδες, μεταδίδονται σεξουαλικά. Άλλες, όπως η μυκητιασική, δεν είναι μεταδοτικές αλλά μπορεί να επανεμφανίζονται λόγω εσωτερικών παραγόντων.
3. Πρέπει να απέχω από το σεξ όταν έχω κολπίτιδα;
Ναι, ειδικά αν υπάρχουν συμπτώματα ή θεραπεία σε εξέλιξη. Η επαφή μπορεί να επιδεινώσει την ενόχληση και να καθυστερήσει την αποκατάσταση.
4. Μπορεί η κολπίτιδα να περάσει από μόνη της;
Σε κάποιες περιπτώσεις, ίσως βελτιωθεί προσωρινά. Ωστόσο, χωρίς σωστή διάγνωση και αγωγή, είναι πιθανό να υποτροπιάσει ή να επιδεινωθεί.
5.Τι μπορώ να κάνω για να μην εμφανιστεί ξανά;
Υιοθέτησε ήπιες πρακτικές υγιεινής, απόφυγε τα πολύ στενά ή συνθετικά εσώρουχα, πρόσεξε τη διατροφή σου και φρόντισε τη μικροχλωρίδα σου με φυσικούς τρόπους ή προβιοτικά.
