ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΕΝΔΟΚΡΙΝΟΛΟΓΙΑ
ασχολείται με τις διαταραχές που σχετίζονται με την ενδοκρινολογία του γυναικείου αναπαραγωγικού συστήματος και ιδιαίτερα την περίοδο και τη γονιμότητα
οι πιο συχνές διαταραχές είναι:
- αμηνόρροια πλήρη απουσία της περιόδου
- συχνομηνόρροια εμφάνιση περιόδου συχνότερα από το φυσιολογικό
- αραιομηνόρροια εμφάνιση της περιόδου σε αραιότερα διαστήματα
- πολυμηνόρροια έμμηνος ρύση που συνοδεύεται από μεγάλη απώλεια αίματος ή με μεγάλη διάρκεια
- ολιγομηνόρροια: έμμηνος ρύση με μικρή απώλεια αίματος
- προεμμηνορυσιακό σύνδρομο
- δυσμηνόρροια (επώδυνη έμμηνος ρύση)
οι διαταραχές του εμμήνου κύκλου μπορεί να οφείλονται σε διάφορους παράγοντες που αφορούν τα γυναικεία όργανα αναπαραγωγής υποθάλαμος-υπόφυση-ωοθήκες-μήτρα
- λεπτομερής κλινική εξέταση
- ενδελεχής ορμονικός έλεγχος (ΑΜΗ, FSH, LH, PRG, TSH, PRL)
- διεξοδικός υπερηχογραφικός έλεγχος σε συγκεκριμένες φάσεις του κύκλου
- υποθαλαμική αμηνόρροια
- σημαντική απώλεια βάρους και διατροφικές διαταραχές
- εντατική άσκηση
- συναισθηματικές διαταραχές (άγχος)
- εμμηνόπαυση ή προεμμηνοπαυσιακή περίοδος
- εμμηναρχή (τα πρώτα χρόνια μετά την έναρξη των κύκλων)
- λήψη φαρμάκων όπως χάπια αδυνατίσματος, ηρεμιστικά κ.α
- ορμονικές διαταραχές (π.χ. διαταραχές του θυρεοειδούς αδένα ή σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών, υπερπρολακτιναιμία)
- θηλασμός
- αντισυλληπτικές μέθοδοι
ποια είναι τα συμπτώματα/κριτήρια του συνδρόμου;
- διαταραχές της περιόδου (ολιγο- ή αμηνόρροια) λόγω της δυσλειτουργίας των ωοθηκών με την παρουσία ανωοθυλακικών κύκλων
- κλινική(ακμή, αυξημένη τριχοφυία κ.ά) ή/και βιοχημική υπερανδρογοναιμία (αυξημένες συγκεντρώσεις τεστοστερόνης ή/και ανδροστενδιόνης, LH/FSH>1))
- η πολυκυστική μορφολογία των ωοθηκών στον υπέρηχο
τι είναι το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών;
- η συχνότερη αιτία διαταραχών της εμμήνου ρύσεως
- η εμφάνιση τουλάχιστον δύο από τα άνω τρία κριτήρια
στο ½ των περιπτώσεων συνοδεύεται με αυξημένη αντίσταση στην ινσουλίνη και υπερινσουλιναιμία
πώς αντιμετωπίζεται σε σχέση με την υπογονιμότητα;
- λήψη κατάλληλης φαρμακευτικής αγωγής με σκοπό τη ρύθμιση του εμμηνορυσιακού κύκλου
- μείωση της αντίστασης στην ινσουλίνη με σύσταση για απώλεια βάρους με διατροφή χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη και άσκηση καθώς και την λήψη ευαισθητοποιητών ινσουλίνης
- παρακολούθηση κύκλου και πρόκληση ωοθυλακιορρηξίας
- με μεθόδους υποβοηθούμενης αναπαραγωγής (εξωσωματική γονιμοποίηση)
αποτελεί την περίοδο της γυναίκας μετά τη διακοπή του εμμηνορυσιακού κύκλου για διάστημα μεγαλύτερου του 1 χρόνου
επέρχεται κατά μέσο όρο στα 48-51 έτη
συνήθως εμφανίζεται σταδιακά με διαταραχές στον εμμηνορυσιακό κύκλο ως προς τη διάρκεια και τη συχνότητα του που εξελικτικά καταλήγει στην διακοπή
συνοδεύονται από διαταραχές ύπνου, διάθεσης, αύξηση βάρους, κεφαλαλγίες, κολπική ξηρότητα, πόνος κατά την σεξουαλική επαφή, κόπωση, εφίδρωση
συνοδές καταστάσεις οστεοπενία/οστεοπόρωση , αυξημένος καρδιαγγειακός κίνδυνος
πρόληψη και αντιμετώπιση των συνοδών συμπτωμάτων:
- άσκηση
- διατροφή
- βιταμίνες
- ψυχολογική υποστήριξη
- χρήση κατάλληλων ορμονικών σκευασμάτων βάσει ιστορικού
προλακτίνη είναι η ορμόνη που εκκρίνεται από την υπόφυση για την ανάπτυξη των μαστών , την έναρξη και την συντήρηση της γαλουχίας
η υπερέκκριση προλακίνης (υπερπρολακτιναιμία) μπορεί να προκαλέσει διαταραχές της εμμήνου ρύσεως ως αμηνόρροια και υπογονιμότητα
αίτια υπερπρολακτιναιμίας:
- προλακτίνωμα – καλοήθης όγκος της υπόφυσης και άλλα αδενώματα στην υπόφυση
- στρες
- εγκυμοσύνη
- φάρμακα
διάγνωση:
- μέτρηση της προλακτίνης αίματος
σε περίπτωση υψηλών επιπέδων μπορεί να γίνει επανάληψη της εξέτασης εντός συγκεκριμένου χρόνου ώστε να διαπιστωθεί η υπερέκκριση
- μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου ώστε να αποκλεισθεί το αδένωμα της υπόφυσης
πώς αντιμετωπίζεται;
με χορήγηση κατάλληλης φαρμακευτικής αγωγής και απεικονιστική παρακολούθηση
χαρακτηρίζεται από χαμηλά επίπεδα γοναδοτροφινών και οιστρογόνων λόγω της διαταραχής στην κατά ώσεις έκκριση της GnRH από τον υποθάλαμο
αποτελεί την συχνότερη αιτία πρωτοπαθούς και δευτεροπαθούς αμηνόρροιας
αίτια:
- η διαταραχή πρόσληψης τροφής (νευρογενής ανορεξία)
- η έντονη σωματική άσκηση
- stress
«αθλητική τριάδα»
- διαταραχές του ισοζυγίου της ενέργειας
- διαταραχή της εμμήνου ρύσεως
- διαταραχή του οστικού μεταβολισμό
διάγνωση
- ιστορικό και κλινική εξέταση
- ορμονικό προφίλ
- χαρακτηριστική υπερηχογραφική εικόνα των ωοθηκών
αντιμετώπιση
- ομαλοποίηση σωματικού βάρους
- ελάττωση σωματικής άσκησης
- ψυχολογική υποστήριξη – ανίχνευσης της αιτίας του στρες και εφαρμογή στρατηγικών μείωσης
- θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης
- χορήγηση ασβεστίου 1300mg και vitamin D 400 – 1000 IU
!!! συστηματική προσέγγιση από ομάδα ειδικών που περιλαμβάνει παιδιάτρους, γυναικολόγους, διατροφολόγους και ψυχοθεραπευτές